PUBLIKACJE

W pierwszej połowie października, po niespełna dwumiesięcznej przerwie, zapytaliśmy badanych o nastroje konsumenckie. Interesowało nas, czy badani muszą ograniczać wydatki na bieżące potrzeby, czy też udaje im się coś zaoszczędzić, czy dokonują oni większych zakupów bądź inwestycji i czy planują je w najbliższej przyszłości. Zapytaliśmy również o oczekiwania dochodowe oraz inflacyjne, a także o postrzegane perspektywy na przyszłość.

W stosunku do sierpnia zwiększył się udział badanych, którzy zadeklarowali, że w ciągu ostatniego miesiąca w ich gospodarstwach domowych ograniczano wydatki na zaspokojenie bieżących potrzeb (wzrost z 35% do 40%). Natomiast odsetki pożyczających pieniądze na ich zaspokojenie (10%) oraz tych, którym udało się zaoszczędzić trochę pieniędzy (53%), praktycznie się nie zmieniły.

W październiku nieznacznie rzadziej niż w sierpniu deklarowano dokonywanie w ciągu ostatniego miesiąca planowanych wcześniej zakupów, inwestycji, takich jak zakup wycieczki, mebli, obligacji (spadek z 35% do 33%), a nieco częściej – nieplanowanych (19% wobec 17%). Również nieznacznie zwiększył się udział planujących większe zakupy i inwestycje w perspektywie najbliższego miesiąca (wzrost z 18% do 20%).

Inflacja konsumencka we wrześniu¹Pokaż przypis wyniosła 2,9%, czyli tyle samo, ile w sierpniu. W ujęciu miesięcznym natomiast można stwierdzić, że drugi miesiąc z kolei przeciętne ceny towarów i usług konsumpcyjnych nie zmieniły się.

W porównaniu z sierpniem oczekiwania inflacyjne utrzymują się w zasadzie na tym samym poziomie. Tak jak dwa miesiące temu blisko co czwarty respondent obawia się szybszego tempa wzrostu cen (23%), a mniej więcej co drugi uważa, że będą one rosły w zbliżonym tempie (51%). Pozostali badani przewidują, że ceny będą rosły wolniej niż w ciągu ostatniego roku (14%) bądź że się nie zmienią (6%). Relatywnie niewielu ankietowanych nie ma zdania na ten temat (6%).

Podobnie jak w sierpniu mniej więcej co trzeci badany (34%) uważa, że w ciągu najbliższego roku dochody jego gospodarstwa domowego wzrosną, a znacznie mniejsza grupa ankietowanych obawia się ich spadku (16%). Najwięcej respondentów (47%) uważa, że dochody ich gospodarstw domowych nie zmienią się. Bardzo niewielu nie ma zdania na ten temat (4%).

W stosunku do sierpnia wzrósł odsetek respondentów myślących z niepokojem o swojej przyszłości (wzrost z 35% do 43%), a spadł patrzących w przyszłość z nadzieją (z 35% do 30%).

Natomiast postrzeganie sytuacji finansowej gospodarstw domowych w perspektywie najbliższych dwunastu miesięcy praktycznie nie zmieniło się. Nadal trochę częściej wyrażany jest w tym obszarze optymizm niż pesymizm (33% wobec 30%).

Z kolei perspektywy rozwoju sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższego roku oceniane są nieco lepiej niż w sierpniu. Niemniej jednak niezmiennie, od kiedy monitorujemy tę kwestię, obawy przed pogorszeniem wyrażane są silniej niż nadzieje na poprawę (48% wobec 26%).

Poziom obaw i nadziei dostrzegany przez ankietowanych w swoim najbliższym otoczeniu w odniesieniu do generalnych perspektyw na przyszłość, a także sytuacji gospodarczej w kraju w ciągu najbliższego roku jest zbliżony do zarejestrowanego w poprzednim badaniu. Natomiast w porównaniu z sierpniem badani wśród osób, z którymi spotykają się na co dzień, dostrzegają nieco więcej obaw odnoszących się do sytuacji finansowej ich gospodarstw domowych w perspektywie najbliższego roku (wzrost z 35% do 39%), a mniej – nadziei na poprawę (spadek z 25% do 22%). Niezmiennie, od kiedy monitorujemy te kwestie, ankietowani we wszystkich analizowanych obszarach dostrzegają w swoim środowisku przewagę pesymizmu nad optymizmem. Największą przewagę notujemy w przypadku postrzegania sytuacji gospodarczej w Polsce (50% wobec 19%).

Na podstawie odpowiedzi na pytania dotyczące sytuacji ankietowanych, tj. zachowań konsumenckich, stanu ich finansów oraz przewidywań odnoszących się do poziomu dochodów, inflacji w ciągu najbliższego roku, a także prognoz sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz kondycji polskiej gospodarki, skonstruowano wskaźnik nastrojów konsumenckich (WNK)²Pokaż przypis. Pokazuje on, w ilu obszarach – spośród dziesięciu uwzględnionych w sondażu – respondenci wyrazili optymizm bądź udzielili odpowiedzi wskazujących na zadowolenie z sytuacji materialnej. Wskaźnik może przyjmować wartości od 0 – jeśli w żadnym z analizowanych obszarów respondent nie wyraził optymizmu – do 10 – jeśli we wszystkich analizowanych obszarach wyraził optymizm. Średnia wartość wskaźnika WNK dla ogółu badanych wynosi obecnie 3,8, czyli nieznacznie mniej niż w sierpniu. Można zatem powiedzieć, że badani przeciętnie wyrazili optymizm w czterech spośród dziesięciu obszarów uwzględnionych w badaniu – największa ich część wyraziła go w czterech obszarach (17%), a tylko nieznacznie mniej – w trzech (16%).

Stosunkowo duży optymizm konsumencki cechuje badanych o najwyższych dochodach (wśród osób o dochodach wynoszących co najmniej 9000 zł netto średnia wartość wskaźnika wynosi 5,7) oraz zadowolonych z warunków materialnych swoich gospodarstw domowych (4,7). Ponadto relatywnie wysokie wartości wskaźnika rejestrujemy również wśród najmłodszych badanych (4,7) i nieco starszych, w wieku 25-34 lata (4,8), absolwentów wyższych uczelni (4,6), a uwzględniając status społeczno-zawodowy – prowadzących własną działalność gospodarczą (4,5).