W badaniach i analizach CBOS wiele wskazuje, że w młodszych kohortach wiekowych dokonują się zmiany: światopoglądowa, ideowa, polityczna, zmiana przekonań i zachowań. Postanowiliśmy przyjrzeć się tym zmianom i spróbować zdiagnozować, czy mamy do czynienia raczej z długofalowymi trendami, które niespiesznie, ale systematycznie zmieniają i odmienią polskie społeczeństwo (choć nie wszystkie pokolenia w równym stopniu), czy może raczej z młodzieńczym, żywiołowym buntem wobec zastanej rzeczywistości.

Zaczynamy od zarysowania historycznego tła. Barbara Badora w rozdziale „Młodzi obywatele w badaniach CBOS” odtwarza zmiany sytuacji społeczno-zawodowej młodych ludzi w wieku 18–24 lata na przestrzeni ostatnich ponad trzydziestu

lat.

W obszernym rozdziale „Młodzi Polacy o demokracji” Michał Feliksiak i Beata Roguska prezentują postrzeganie i stosunek młodych Polaków do demokracji w różnych jej wymiarach.

Młody wiek sprzyja poczuciu podmiotowości obywatelskiej, co w rozdziale „Młodzi Polacy a poczucie wpływu na sprawy publiczne i zaangażowanie w protesty” pokazuje Piotr Chys.

Jonathan Scovil w rozdziale „Zainteresowanie polityką i poglądy polityczne młodych Polaków” dokumentuje rosnące – choć powoli – zainteresowanie polityką i dynamicznie rosnące deklaracje udziału w wyborach.

Beata Roguska w rozdziale „Ważne kwestie społeczno-polityczne w opiniach młodych Polaków” po wnikliwej analizie stawia tezę, że poglądy młodych ludzi w ważnych kwestiach społeczno-politycznych mogą być dobrym odzwierciedleniem tendencji obserwowanych w całym społeczeństwie.

W rozdziale „Preferencje partyjne młodych Polaków” Agnieszka Cybulska i Krzysztof Pankowski analizują sympatie partyjne najmłodszych wyborców w ostatnich dwóch dekadach. Nie były one stałe – zmieniały się w rytm wydarzeń i politycznych nastrojów.

Mirosława Grabowska w rozdziale „Religijność młodych Polaków” analizuje dynamikę zmian religijności najmłodszych Polaków na tle zmian religijności całego społeczeństwa. Opis nie pozostawia wątpliwości: proces odchodzenia od praktyk, a w mniejszym stopniu także od wiary religijnej, przebiega najgwałtowniej właśnie w kohorcie w wieku 18–24 lata.