PUBLIKACJE

Jaki był rok 1989?

Kafelek tematyczny komunikatu BD/237/55/89

Jaki był mijający rok 1989:

- dla świata

- dla Polaków osobiście i ich rodzin

- dla zakładów pracy

/tabele wg terminów badań XII‘86, XI‘97, XI‘88, XI‘89/

- dla naszego kraju

/tabela wg terminów badań XII‘84, XII‘85, XII‘86, XI‘97, XI‘88, XI‘89/

DLA KOGO BYŁ TO ROK DOBRY, DLA KOGO ZŁY?

- Średnie ocen na skali zadowolenia wg indywidualnej sytuacji materialnej

- Średnia ocen na skali zadowolenia wg grup społeczno-zawodowych

WYDARZENIA 1989 ROKU

Wydarzenia 1989 roku:

- Wybory do Sejmu i Senatu

- Powołanie rządu T. Mazowieckiego

- Wizyta L. Wałęsy w USA

- Porażka PZPR

- Obrady Okrągłego Stołu

- Wizyta H. Kohla

- Wydarzenia w rodzinie

- wydarzenia w NRD

CO CIESZYŁO POLAKÓW W MIJAJĄCYM ROKU?

Co w tym roku przyniosło Panu(i) najwięcej zadowolenia, radości?

- Nic szczególnego, brak radości

- Życie osobiste

- Sukcesy dzieci

- Poprawa stanu zdrowia

- Sytuacja polityczna w kraju

- Zmiana rządu

- Wybory do Sejmu i Senatu

- Ślub, narodziny dziecka

- Wyjazdy zagraniczne

/porównanie ‘88, ‘89/

CO NAM PRZYSPARZAŁO KŁOPOTÓW

Co nam przysparzało kłopotów?

- Inflacja, rosnące ceny

- Rozregulowany rynek

- Brak pieniędzy

- Choroba, starość

- Kłopoty życia codziennego

CO SIĘ ZMIENIŁO W MIJAJĄCYM ROKU W PODSTAWOWYCH DZIEDZINACH ŻYCIA?

* Sytuacja polityczna

* Sytuacja gospodarcza

* Materialne warunki życia

/tabela wg terminów badań XI‘88, XI‘89/

* Sfera polityczna

- Swobody i wolności obywatelskie

- Polityka informacyjna rządu

- Możliwość wpływania ludzi na decyzje w kraju

- Program telewizyjny

- Funkcjonowanie urzędów

* Sfera gospodarcza, warunki życia

- Własna sytuacja materialna

- Zaopatrzenie w artykuły spożywcze

- Ochrona środowiska

- Dyscyplina pracy

- Organizacja i porządek w zakładzie pracy

- Stosunek władz do rolnictwa

Autor: Elżbieta Gorajewska-Mieciek

"Za" czy "przeciw" elektrowniom atomowym?

Kafelek tematyczny komunikatu BS/236/20/89

Budowa elektrowni jądrowych ma swoich zwolenników i przeciwników. Gdyby poproszono Pana(ią) o zajęcie jednoznacznego stanowiska w sprawie budowy takich elektrowni w naszym kraju, to czy był(a)by Pan(i) za czy też przeciw?

- za budową (zwolennicy)

- przeciw budowie (przeciwnicy)

- nie wiem, nie potrafię zająć stanowiska

/tabela wg terminów badań XI 87, XI ‘89/ oraz /tabela aneksowa/

Uzasadnienia zwolenników

- budowa elektrowni jest koniecznością z uwagi na trudności (potrzeby) energetyczne, brak węgla

- budowa elektrowni jest wymogiem nowoczesności i postępu technicznego, cały świat buduje elektrownie

- konieczność oszczędzania - przemawiają za tym względy ekonomiczne, jest to tanie źródło energii

- akceptacja dla budowy elektrowni jądrowych z zastrzeżeniami typu: "żeby były bezpieczne, nie groziły ludziom"

- mniejsze skażenie środowiska naturalnego

- nie ma innego wyjścia, zbyt dużo zainwestowano, wydano pieniędzy

/tabela wg terminów badań XI ‘87, XI ‘89/

Uzasadnienia przeciwników

- obawa przed skutkami awarii elektrowni jądrowych, porównanie do awarii w Czernobylu

- awarie elektrowni jądrowych powodują zagrożenie dla ludzi, ogólnie są niebezpieczne, zagrożenie chorobą popromienną

- obawa przed skutkami awarii elektrowni jądrowych - ogólnie

- awarie elektrowni jądrowych powodują zagrożenie dla środowiska naturalnego

- brak pieniędzy, brak funduszy na budowę takich elektrowni, są pilniejsze inwestycje

- inne (konwencjonalne) sposoby uzyskania dodatkowych źródeł energii elektrycznej, np. energia wodna, słoneczna, wiatraki

- obawa przed niedotrzymaniem rygorów technologicznych przy budowie i eksploatacji takich elektrowni, niebezpieczeństwo skladowania odpadów radioaktywnych

- poczucie zagrożenia bezpośredniego, zamieszkiwanie w okolicy budowy elektrowni jądrowej, lokalizacja (obszar Polski jest zbyt mały)

- ogólny sceptycyzm, obawy, strach, niepokój, niezadowolenie - bez precyzowania przyczyn

- trzeba (wsytarczy) oszczędzać tę energię, którą mamy

- odmienne tendencje światowe, odchodzenie od budowy takich elektrowni

/tabela wg terminów badań XI ‘87, XI ‘89/

Jaką decyzję, Pana (i) zdaniem, powinien podjąć rząd w sprawie budowanej elektrowni jądrowej w Żarnowcu?

- dokończyć budowy, bo kraj potrzebuje energii

- dokończyć budowy, bo zbyt wiele już się wydało

- wstrzymać budowę do czasu, aż łatwiej będzie o pieniądze na ten cel

- w ogóle zrezygnować z budowy tej elektrowni

- trudno powiedzieć

/wskazania w procentach/ oraz /tabela aneksowa/

Tabele aneksowe

1989-12-09

Autor: Cezary Sowiński

Jak spędzimy święta i Sylwestra?

Kafelek tematyczny komunikatu BD/235/54/89

Czy dla większości Polaków tegoroczne święta Bożego Narodzenia w porównaniu z ubiegłorocznymi będą:

- skromniejsze - mniej się będzie jadło i piło

- takie same jak zwykle

- bardziej wystawne - będzie się więcej jadło i piło

- Trudno powiedzieć

/omówienie w tekście/ oraz /tabela aneksowa/

Gdzie zamierza Pan(i) spędzić Sylwestra?

- W domu, w gronie rodzinnym

- Na prywatce wraz ze znajomymi

- W restauracji, kawiarni

- Na balu organizowanym przez zakład pracy

- Za granicą

- Inaczej

- Jeszcze nie wie

/tabela wg terminów badań XI ‘88, XI ‘89/ oraz /tabela aneksowa/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

1989-12-09

Autor: Beata Łazarz

Milicja obywatelska w opinii prasy w 1989 roku

Kafelek tematyczny komunikatu AP/234/10/89

Milicja obywatelska w opinii prasy w 1989 roku

1989-12-07

Autor: Wanda Sokolewicz

Popularność osobistości życia publicznego kraju w listopadzie ‘89

Kafelek tematyczny komunikatu BD/230/51/89

Stosunek do wymienionych osobistości /sympatia, brak sympatii, obojętność, brak znajomości, brak zdania/

- T. Mazowiecki /tabela aneksowa/

- L. Wałęsa /tabela aneksowa/

- J. Glemp

- B. Geremek

- M. Kozakiewicz

- J. Kuroń /tabela aneksowa/

- A. Stelmachowski

- W. Jaruzelski /tabela aneksowa/

- C. Kiszczak /tabela aneksowa/

- L. Miller

- M. Orzechowski

- A. Miodowicz /tabela aneksowa/

- J. Jóźwiak

- P. Nowina-Konopka

- D. Ludwiczak

- M. Rakowski /tabela aneksowa/

/tabela wg: sympatia, brak sympatii, obojętność, brak znajomości, brak zdania/ oraz /tabela wg terminów badań XII‘85, XII‘86, XI‘87, XI‘88, I, III, V, VII, IX, XI ‘89/

Tabele aneksowa

1989-12-02

Autor: Elżbieta Kościesza

Kondycja psychiczna Polaków w 1989 roku

Kafelek tematyczny komunikatu BS/247/21/89

1. Jak Polacy czuli się w roku 1989?

Odczucia respondentów

Często byłem:

- zdenerwowany, rozdrażniony

- zniechęcony

- nieszczęśliwy, w depresji

- bezradny, samotny

- wyraźnie lekceważony przez władzę

- wściekły, miałem ochotę, aby wszystko rozwalić

Rzadko byłem:

- szczęśliwy, czułem, że życie jest piękne

- zadowolony, bo powiodło mi się

- szczególnie czymś zaciekawiony, zainteresowany

- dumny ze swoich osiągnięć z pracy

- czułem, że sprawy układają się po mojej myśli

/tabela wskazania wg: ogółem, mężczyźni, kobiety ‘88, ‘89/ oraz /tabela wg cech socjodemograficznych/

2. Kondycja psychiczna poszczególnych grup społeczno-zawodowych

3. Czego Polacy spodziewają się po własnej przyszłości?

Respondenci zgadzający się z opinią:

- Mogę w życiu jeszcze wiele osiągnąć

- Nie sądzę, aby przyszłość mogła mi jeszcze cokolwiek przynieść /tabela wg cech socjodemograficznych z badań ‘88, ‘89/

1989-12-01

Autor: Marzanna Stasińska

Telewizyjno-radiowe wystąpienie premiera T. Mazowieckiego w opinii społecznej

Kafelek tematyczny komunikatu BD/229/50/89

1. Ocena wystąpienia

Jak Pan(i) ocenia przemówienie premiera T. Mazowieckiego

- Podobało się

- Nie podobało się

- Nie znam

- Trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

2. Akceptacja niektórych tez i ocen z wystąpienia premiera

Tezy zawarte w przemówieniu

- Trzeba szybko i gruntownie zmienić polską gospodarkę, mimo że zmiany te ludzi bolą

- Jest ciężko, ale na pewno będzie lepiej - patrzmy z ufnością w przeszłość

- Stajemy się znowu krajem, w którym wszystko zaczyna zależeć od nas

- Sytuacja kraju wymaga, aby górnicy podjęli pracę w wolne soboty

- We wszystkich dziedzinach przebudowy państwa sprawy pchnęliśmy naprzód

- Droga do normalności polega na tym, że rząd przestaje wszystko regulować, do wszystkiego się wtrącać

/odpowiedzi badanych: zgadzam się, nie zgadzam się/ oraz /tabela aneksowa/

Opinie badanych o polityce państwa - a stanowisko badanych wobec stwierdzenia: "Rząd przestaje wszystko regulować, do wszystkiego się wtrącać"

- Powinno pomagać tym, którzy żyją najbiedniej i w najgorszych warunkach

- Nie powinno pomagać nikomu, każdy powinien radzić sobie sam

- Powinno kontrolować ceny, nie dopuszczać do ich nadmiernego wzrostu

- Nie powinno wtrącać się w politykę cenową, ceny powinien ustalać rynek

Tabela aneksowa

1989-12-01

Autor: Grzegorz Szymaniuk

Subiektywny obraz sytuacji materialnej gospodarstw domowych w listopadzie ‘89

Kafelek tematyczny komunikatu BDF/228/17/89

Ocena warunków materialnych

- Bardzo dobre /tabela wg terminów badań XI‘88, V, VII, IX, XI ‘89/

Sposób gospodarowania pieniędzmi

- Starcza na wszystko bez specjalnego oszczędzania

- Żyjemy oszczędnie i starcza nam na wszystko

- Żyjemy bardzo oszczędnie, aby odłożyć na poważniejsze zakupy

- Pieniędzy starcza nam jedynie na najtańsze jedzenie i ubranie

- Pieniędzy starcza nam jedynie na najtańsze jedzenie, nie starcza na ubranie

- Pieniędzy nie starcza nam nawet na najtańsze jedzenie i ubranie /tabela wg terminów badań XI ‘88,

XI‘89/

Ocena sytuacji finansowej gospodarstwa domowego w porównaniu ze stanem sprzed 12 miesięcy

- Dużo lepsza

- Trochę lepsza

- Pozostała bez zmian

- Trochę gorsza

- Dużo gorsza /tabela wg terminów badań XI ‘88, XI‘89/

1989-12-01

Autor: Maria Strzelecka

Opinia o polityce gospodarczej rządu T. Mazowieckiego

Kafelek tematyczny komunikatu BD/227/49/89

1. Ocena sytuacji gospodarczej i warunków życia społeczeństwa

2. Rządowy program rozwoju gospodarczego kraju

Czy Pana(i) zdaniem:

Poziom życia ludności:

- wzrasta

- nie zmienia się

- obniża się

trudności naszego kraju są:

Rozwój gospodarczy kraju w najbliższym czasie:

- szybszy niż obecnie

- taki sam

- wolniejszy niż obecnie /tabela wg terminów badań IV, VIII, XI‘87, II, V, XI‘88, V, XI‘89/

Polityka rządu zmierzająca do wyjścia kraju z kryzysu

- stwarza szanse

- nie stwarza szans

- trudno powiedzieć /tabela IX‘85, IV‘86, XI‘87; V, VIII, XI ‘88; I, V, XI‘89/ oraz /tabela aneksowa/

Stosunek do rządowego programu gospodarczego a ocena szans wyjścia z kryzysu /tabela/

Tabele aneksowe

Stosunek do rządowego programu rozwoju gospodarczego kraju

Szanse realizacji rządowego programu

Uda się go zrealizować:

- w całości

- w większej części

- niewielkiej części

- nie uda się zrealizować

1989-11-30

Autor: Beata Rolka-Jaworska

Świat instytucji politycznych w świadomości społecznej

Kafelek tematyczny komunikatu BS/226/19/89

1. Przed Okrągłym Stołem - styczeń 1989 r.

2. Po wyborach do Sejmu i Senatu PRL - lipiec 1989 r.

3. Rząd Tadeusza Mazowieckiego

4. Dwa miesiące później

1989-11-28

Autor: Marzanna Stasińska

1 - 10/ 6989

CBOSLAB

25.06.2025

Młodzi Polacy o sobie - podsumowanie

W ramach drugiej odsłony projektu CBOSLab zaprezentowaliśmy wyniki przeprowadzonego przez CBOS badania postaw przedstawicieli najmłodszych pokoleń dorosłych Polaków: zetek i igreków.

CBOSPODCAST

29.05.2025

Rafał Trzaskowski ma większe szanse wygrać te wybory

Gościem kolejnego odcinka CBOS Podcastu jest prof. Paweł Ruszkowski, socjolog z Uniwersytetu Civitas. Rozmawiamy o społecznej mobilizacji w kontekście II tury wyborów prezydenckich, znaczeniu politycznej polaryzacji oraz możliwych przepływach wyborców i głosach tych, którzy nie wzięli udziału w I turze wyborów.

Zastanawiamy się również nad politycznym efektem „piwa z Mentzenem” i tym, na kogo i dlaczego zagłosują wyborcy Sławomira Mentzena.

Podcast jest dostępny również w serwisie Spotify: CBOS Podcast - odcinek 6

ZAMÓWSWOJEBADANIE

CBOSTRENDY Wyniki badań

WYDARZENIA

17.06.2025

Wyróżnienie dla CBOS w X edycji konkursu o Puchar Pytii za sondaż przed wyborami prezydenckimi 2025!

MIXEDMODE

Stosowanie zestawu technik w badaniu sondażowym

Prof. dr hab. Jarosław Górniak
Instytut Socjologii
Uniwersytet Jagielloński

Stosowanie w jednym badaniu sondażowym więcej niż jednej techniki gromadzenia danych przy wykorzystaniu tego samego kwestionariusza (w sensie brzmienia i kolejności pytań), np : ankieta pocztowa, CAWI, CATI, wywiad osobisty: