Termin sztuczna inteligencja (SI) bywa wymiennie stosowany z jego angielskim odpowiednikiem Artificial Intelligence (AI). Chociaż pojęcie to sformułował amerykański informatyk John McCarthy w 1956 roku, to dopiero współczesny, intensywny rozwój technik informacyjnych i komputerowych pozwolił na spopularyzowanie i praktyczne zastosowanie SI w życiu codziennym. Społeczne wyobrażenia o sztucznej inteligencji od lat kształtowała fantastyka naukowa (w formie książek, filmów, seriali i gier science fiction), a dziś coraz częściej stanowi ona przedmiot rozważań nauk społecznych.

SZTUCZNA INTELIGENCJA – CO TO TAKIEGO?

Znajomość terminu

Czy kiedykolwiek spotkał(a) się Pan(i) z terminem „sztuczna inteligencja”?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

Wykres - odsetki osób, które spotkały się z terminem „sztuczna inteligencja” wg wieku

Próba definicji

Jak własnymi słowami określił(a)by Pan(i) termin „sztuczna inteligencja”? [Odpowiedzi na pytanie otwarte osób, które spotkały się z terminem „sztuczna inteligencja”]

- Program komputerowy (zaawansowane algorytmy)

- Narzędzie wspierające pracę człowieka i optymalizujące procesy

- Inteligentne maszyny, urządzenia i roboty

- Technologia zastępująca człowieka w pracy i w powtarzalnych zadaniach

- Sztuczny umysł wyręczający w myśleniu i podejmowaniu decyzji

- Technologia, która uczy się samodzielnie

- Technologia naśladująca procesy myślowe człowieka

- Ambiwalencja korzyści i zagrożeń (technologia przydatna lecz niebezpieczna)

- Technologia przyszłości, nowoczesności i świadectwo rozwoju cywilizacji

- Zagrożenie i niebezpieczeństwo dla ludzkości

- Inteligencja sztuczna – stworzona przez człowieka i pozbawiona emocji (AI)

- Internet i wirtualna rzeczywistość

- Negatywna ocena i emocje

- Wytwór nauki, technologii i internetu

- Automat do sterowania zachowaniami człowieka, narzędzie władzy i manipulacji

- Technologia o wszechstronnym, szerokim zastosowaniu

- Prognozowanie negatywnych konsekwencji w przyszłości

- Technologia wciąż ograniczona, omylna w zakresie złożonych zagadnień

- Zaprzeczenie istnienia SI (kłamstwo, utopia, fikcja, bajki)

- Narzędzie trudne do zrozumienia, skomplikowane rozwiązanie techniczne

- Technologia monitorująca nasze życie

- Inteligencja mogąca stać się niezależna od człowieka

- Trudno powiedzieć, nie wiem

/wykres/

Jak własnymi słowami określił(a)by Pan(i) termin „sztuczna inteligencja”? [Skategoryzowane odpowiedzi na pytanie otwarte osób, które spotkały się z terminem „sztuczna inteligencja”]

- Aspekt prognostyczny (pozytywny)

- Ambiwalencja korzyści i zagrożeń (aspekt neutralny)

- Aspekt techniczny (neutralny)

- Aspekt funkcjonalny (neutralny)

- Aspekt „etymologiczny” (neutralny)

- Aspekt prognostyczny (negatywny)

- Aspekt emocjonalno-oceniający (negatywny)

- Brak wiedzy

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

Wiedza na temat wykorzystania sztucznej inteligencji

W jakich dziedzinach i obszarach jest wykorzystywana obecnie sztuczna inteligencja? [Odpowiedzi na pytanie otwarte osób, które spotkały się z terminem „sztuczna inteligencja”]

- Wszystkie dziedziny

- Medycyna i zdrowie

- Działalność naukowa i edukacyjna

- Internet i wyszukiwarki internetowe

- Gospodarka (przemysł, produkcja, zakłady pracy)

- Branża IT (oprogramowanie i komputery)

- Obsługa klienta (chatboty) i/lub telekomunikacja

- Działalność artystyczna, kulturalna i rozrywkowa

- Działania państwa (polityka, wojskowość, policja)

- Generowanie treści, komunikatów i/lub reklam

- Inteligentne urządzenia (elektronika i robotyka)

- Generowanie obrazów, grafik i/lub dźwięków

- Technika i nowe technologie

- Finanse i bankowość

- Motoryzacja, transport i zarządzanie ruchem

- Manipulacja (deepfake) i działania propagandowe

- Pozyskiwanie informacji i/lub wiedzy (ChatGPT)

- Media ogólnie oraz media społecznościowe

- Marketing i telemarketing

- Sprzedaż towarów i usług (handel)

- Zastępowanie pracy (administracja biurowa i urzędy)

- Analityka (przetwarzanie danych i/lub treści)

- Oszustwa i cyberprzestępczość

- Inne

- Trudno powiedzieć, nie wiem

/wykres/

W jakich dziedzinach i obszarach jest wykorzystywana obecnie sztuczna inteligencja? [Procentowanie na podstawie liczebności respondentów w podgrupach wiekowych]

- Wszystkie dziedziny

- Medycyna i zdrowie

- Działalność naukowa i edukacyjna

- Internet i wyszukiwarki internetowe

- Gospodarka (przemysł, produkcja, zakłady pracy)

- Branża IT (oprogramowanie i komputery)

- Obsługa klienta (chatboty) i/lub telekomunikacja

- Działalność artystyczna, kulturalna i rozrywkowa

- Generowanie treści, komunikatów i/lub reklam

- Inteligentne urządzenia (elektronika i robotyka)

- Działania państwa (polityka, wojskowość, policja)

- Generowanie obrazów, grafik i/lub dźwięków

/wykres/

Wykorzystanie sztucznej inteligencji w życiu codziennym

Czy w codziennym życiu wykorzystuje Pan(i) technologie oparte na sztucznej inteligencji? [Odpowiedzi osób, które spotkały się z terminem „sztuczna inteligencja”]

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

ZAGROŻENIA I KORZYŚCI PŁYNĄCE Z ROZWOJU SZTUCZNEJ INTELIGENCJI

Czy według Pana(i) dalszy rozwój technologii opartej na sztucznej inteligencji spowoduje więcej zagrożeń czy korzyści? [Odpowiedzi osób, które spotkały się z terminem „sztuczna inteligencja”]

- Więcej korzyści

- Zarówno zagrożenia, jaki korzyści

- Więcej zagrożeń

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela wg wykorzystywania technologii opartych na sztucznej inteligencji w życiu codziennym/ oraz /tabela aneksowa/

Korzyści

Jakie dostrzega Pan(i) korzyści związane z rozwojem technologii sztucznej inteligencji? [Wskazania badanych deklarujących, że spotkali się z terminem „sztuczna inteligencja”]

*Pozytywny wpływ na jakość życia

- Poprawa diagnostyki i rozwój medycyny

- Ułatwienie codzienności (roboty) i poprawa jakości życia

- Więcej czasu na prace twórcze i rozwój osobisty

*Wpływ na procesy pracy i rynek pracy

- Optymalizacja, automatyzacja i usprawnienie procesów pracy

- Zastąpienie w powtarzalnej, trudnej lub niebezpiecznej pracy

- Wzrost efektywności, szybkości i precyzji pracy

- Wsparcie i rozwój branży IT (wzrost możliwości)

*Szybkość dostępu do informacji, analizy danych i komunikacji

- Szybszy i łatwiejszy dostęp do informacji

- Szybsza analiza i wykorzystanie danych

- Szybsza komunikacja oraz tłumaczenia językowe

*Nauka, rozwój technologiczny i edukacja

- Szybszy rozwój technologiczny i cywilizacyjny

- Rozwój wiedzy (wsparcie nauki i badań)

- Rozwój edukacji (wspomaganie procesu uczenia się)

- Szybsza komunikacja oraz tłumaczenia językowe

*Wsparcie i pomoc ogółem

- Ogólna oszczędność czasu

- Niezawodność i bezstronność (brak czynnika ludzkiego)

- Zastąpienie człowieka w myśleniu i podejmowaniu decyzji

*Wpływ na funkcjonowanie państwa i gospodarki

- Korzyści gospodarcze (redukcja kosztów w przemyśle i usługach)

- Wsparcie państwa (bezpieczeństwo i wojskowość)

*Kategorie nieokreślone

- Wszechstronność

- Inne

*Brak korzyści lub brak wiedzy na temat korzyści

- Trudno powiedzieć, nie wiem

- Nie dostrzegam żadnych korzyści

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

Zagrożenia

Jakie dostrzega Pan(i) zagrożenia związane z rozwojem technologii sztucznej inteligencji? [Wskazania badanych deklarujących, że spotkali się z terminem „sztuczna inteligencja”]

*Problemy rynku pracy oraz wzrost nierówności

- Wzrost poziomu bezrobocia (zwolnienia)

- Zastąpienie człowieka i ludzkiego umysłu przez roboty/człowiek mniej potrzebny

- Spadek liczby miejsc pracy (likwidacja zawodów kreatywnych, osłabienie branży IT)

- Pogłębienie się nierówności społecznych (wybrane grupy zyskają, inne stracą)

*Inwigilacja i wzrost przestępczości

- Wzrost inwigilacji oraz utrata wolności, prywatności i/lub tożsamości

- Wzrost cyberprzestępczości (utrata lub wyłudzenie danych, włamania na konto itp.)

- Wzrost poziomu przestępczości (łamanie prawa, oszustwa ogółem, akty terroryzmu)

*Działania destrukcyjne i manipulacyjne

- Działania manipulacyjne (deepfake, propaganda, podszywanie się, dezinformacja itp.)

- Zagrożenie dla osób starszych, młodzieży i dzieci (bezbronność)

- Wykorzystanie ludzkiej niewiedzy i naiwności

*Utrata kontroli nad sztuczną inteligencją

- Przejęcie władzy i kontroli nad człowiekiem (możliwość zniszczenia ludzkości)

- Uniezależnienie się od człowieka, wymknięcie się spod kontroli i samoświadomość

*Wpływ na zdrowie, psychikę i relacje międzyludzkie

- Regresja społeczna (ogłupienie, rozleniwienie, spadek kreatywności i umiej. logicznego myślenia)

- Dehumanizacja, utrata więzi międzyludzkich, problemy osobowościowe, wzrost konfliktów i uprzedzeń

- Przesadne zaufanie do SI, uzależnienie się i brak umiejętności działania bez internetu

- Negatywny wpływ na zdrowie (promieniowanie, ekrany, wszystko cyfrowe)

*Ogólnie zły cel i kierunek rozwoju SI

- Wykorzystanie w zagrażającym ludzkości celu i/lub rozwój w niebezpiecznym kierunku

*Problemy makrospołeczne

- Zagrożenie dla funkcjonowania państw (prowokacje, obronność, wojna hybrydowa, zagr. atomowe)

- Trudności w kwestiach prawnych (prawo karne, prawo autorskie, etyka, zgodność z konstytucją)

- Wysokie koszty energetyczne w celu utrzymania serwerów SI

*Negatywne cechy i właściwości technologii SI

- Problem z wiarygodnością / upowszechnienie błędnej, niezweryfikowanej i fałszywej wiedzy

- Brak ludzkiego podejścia (naturalności, zrozumienia emocji i właściwej interpretacji w komunikacji)

- Inne

*Brak zagrożeń lub trudności w ich określeniu

- Trudno powiedzieć, nie wiem

- Brak zagrożeń

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

SZTUCZNA INTELIGENCJA A RYNEK PRACY

Zastąpienie pracowników przez sztuczną inteligencję

Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższych kilku lat praca, którą Pan(i) wykonuje teraz zawodowo, może zostać zastąpiona przez sztuczną inteligencję? [Odpowiedzi osób aktywnych zawodowo, które spotkały się z pojęciem „sztuczna inteligencja”]

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

Sztuczna inteligencja a poziom bezrobocia

Czy, ogólnie rzecz biorąc, rozwój sztucznej inteligencji przyczyni się do wzrostu poziomu bezrobocia? [Odpowiedzi badanych, którzy spotkali się z terminem „sztuczna inteligencja”]

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela wg wieku, miejsca zamieszkania i dochodów na jedną osobę w gosp. dom./ oraz /tabela aneksowa/

SZTUCZNA INTELIGENCJA NIEZALEŻNA OD CZŁOWIEKA

Coraz częściej mówi się, że sztuczna inteligencja może stać się samodzielna i niezależna od człowieka. Jeśli tak się stanie, to czy Pana(i) zdaniem konsekwencje uniezależniania się sztucznej inteligencji od człowieka będą zdecydowanie negatywne czy też zdecydowanie pozytywne? [Odpowiedzi badanych, którzy spotkali się z terminem „sztuczna inteligencja”]

- Pozytywne

- Zarówno pozytywne, jak i negatywne

- Negatywne

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela wg wykorzystywania technologii opartych na sztucznej inteligencji w życiu codziennym/ oraz /tabela wg oceny dalszego rozwoju technologii AI/ oraz /tabela aneksowa/