Aspirations, values and interests. Poland 1989-94
During the 1980s Polish society had a precise idea of what type of systemic solutions it refused to accept. However, its ideas regarding ideal models of state and economy were far more ill defined. These ideas were formed upon the basis of negating the principles and mechanisms of real socialism as well as the yearning for a better, more effective, rational and just system. In the 1980s visions of the future system and judgements about the shape of the future economy were built on the basis of expectations and hopes rather than on realistic calculations.
In 1989 Polish society placed its aspirations and hopes in a democratic state coupled with a market economy. Under the influence of the elation of freedom only a minority of people were aware of the fact that expectations may be limited by prevailing circumstances, or indeed impossible to realize.
1995-02-28|Autor: Lena Kolarska-Bobińska
Pracownicy przedsiębiorstw państwowych, sprywatyzowanych i prywatnych
Działania prywatyzacyjne zostały rozpoczęte pod koniec 1990 roku, gdy narastało rozczarowanie, a lęki wywołane przemianami i pogarszającym się poziomem życia zaczęły dominować nad nadziejami. Pogłębiająca się recesja i bezrobocie spotęgowały te odczucia, przejawiające się między innymi w wycofywaniu poparcia społecznego dla prywatyzacji. Jednocześnie wyobrażenia o niej zaczęły być konfrontowane z rzeczywistością i weryfikowane przez doświadczenia. Rosnąca skala prywatyzacji nie pozostała bez wpływu na takie zjawiska, jak mobilność społeczno-zawodowa czy poziom aspiracji społeczeństwa. W latach osiemdziesiątych pozycję społeczną pracowników przedsiębiorstw państwowych determinował wyuczony zawód i miejsce w wewnątrzzakładowej hierarchii władzy, ale też wielkość przedsiębiorstwa i branża, do której ono należało. Zmiany własnościowe spowodowały pojawienie się dawniej nieistniejących lub marginalnych grup społecznych pracowników zakładów prywatnych zatrudniających wiele osób.
Dążenie do opisania tych zjawisk legło u podłoża badania "Pracownicy przedsiębiorstw państwowych, sprywatyzowanych i prywatnych w okresie strukturalnych przemian polskiej gospodarki", które CBOS zrealizował wiosną 1993 roku. W kwietniu zrealizowano dwa projekty badawcze. W jednym chodziło szczególnie o próbę znalezienia odpowiedzi na fundamentalne pytanie, jaki wpływ na opinie oraz interesy ma forma własności przedsiębiorstwa będącego miejscem zatrudnienia oraz, czy narasta odmienność interesów załóg sektora państwowego i prywatnego. Poddaliśmy badaniu trzy grupy pracowników: osoby zatrudnione w przemyśle państwowym, prywatnym i sprywatyzowanym i porównaliśmy ich wypowiedzi. Metoda ta umożliwiła określenie stopnia akceptacji przemian rynkowych przez każdą z tych grup oraz zmieniający się wraz z sektorem własności ich stosunek do pracy, przedsiębiorstwa i różnych form protestu. Pozwoliła również ustalić, które obawy występujące w przedsiębiorstwach państwowych okazały się po prywatyzacji płonne, a które istotnym zagrożeniem. Odpowiedź na to pytanie była możliwa dzięki zbadaniu opinii pracowników przedsiębiorstw sprywatyzowanych i skonfrontowaniu ich z poglądami pracowników sektora państwowego i prywatnego.
W drugim badaniu porównywano opinie pracowników państwowych przedsiębiorstw przemysłowych trzech branż. Tym razem celem badaczy było ustalenie wpływu kondycji przedsiębiorstwa i jego branży na postawy i opinie pracowników.
1995-02-28|Autorzy: Lena Kolarska-Bobińska (red.), Krzysztof Koseła (red.)
Przewiń do góry