UWAGA! Ten serwis używa cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich używanie.Rozumiem
 
OGŁOSZENIA
Praca dla ankieterów ... więcej >

PUBLIKACJE

Źródła obaw i nadziei Polaków u progu 1990 roku. Relacja ze spontanicznych wypowiedzi respondentów CBOS
Kafelek tematyczny komunikatu BS/25/10/90
CZEGO OBAWIAMY SIĘ W ROKU 1990?
Najważniejsze przyczyny osobistych obaw Polaków
- Warunki życia, położenie materialne społeczeństwa: drożyzna, bieda, spadek poziomu życia, niskie płace, złe zaopatrzenie, kolejki
- Sytuacja gospodarcza kraju: bezrobocie, obawy związane z programem Balcerowicza, upadek rolnictwa,
inflacja
- Sytuacja polityczna: strajki, brak zrozumienia dla działań rządu, upadek rządu Mazowieckiego
- Życie społeczne, osobiste, sytuacja rodzinna: choroby, wypadki, śmierć, brak stabilizacji, wypuszczenie więźniów, amnestia
- Sytuacja międzynarodowa: wojna, pogorszenie sytuacji międzynarodowej, wzrost zbrojeń, zjednoczenie Niemiec /omówienie w tekście z badań I‘90, XI‘89/ oraz /tabela/ oraz /tabela aneksowa/
CO NAS W ŻYCIU CODZIENNYM OBURZA I DENERWUJE?
Przyczyny niezadowolenia, oburzenia:
- Warunki życia, położenie materialne społeczeństwa
- Sytuacja gospodarcza
- Sytuacja polityczna
- Życie społeczne, osobiste, rodzinne /omówienie w tekście/ oraz /tabela: wymiar osobisty I‘90, wymiar społeczny III‘86/ oraz /tabela aneksowa/
CO JEST POWODEM SPOŁECZNYCH NAPIĘĆ I NIEPOKOJÓW?
Czy, Pana zdaniem, w społeczeństwie naszym odczuwa się obecnie spokój i odprężenie, czy też raczej niepokój i napięcie?
- całkowity spokój
- raczej spokój
- pewne napięcie
- bardzo duże napięcie
- trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań I‘90, XI‘89, IX‘89, VII‘89/
Najważniejsze przyczyny społecznych napięć:
- warunki życia, położenie materialne społeczeństwa
- życie społeczne, rodzinne, osobiste
- sytuacja gospodarcza
- sytuacja polityczna
- sytuacja międzynarodowa /omówienie w tekście/ oraz /tabela wg badań I‘90, II‘89, VII‘89/ oraz /tabela aneksowa/
CO NAS CIESZY, POZWALA ŻYĆ W POCZUCIU SPOKOJU I ODPRĘŻENIA?
Co według Pana przysparza dzisiaj ludziom w Polsce najwięcej radości i zadowolenia?
- sytuacja polityczna
- życie społeczne, rodzinne, osobiste
- warunki życia, położenie materialne społeczeństwa
- sytuacja gospodarcza
- nie ma powodów /omówienie w tekście/ oraz /tabela wg badań wymiar społeczny I‘90, wymiar osobisty III‘86/
SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE ZRÓŻNICOWANIA PRZYCZYN OSOBISTYCH OBAW I SPOŁECZNYCH NIEPOKOJÓW I NAPIĘĆ
Tabele aneksowe
Przykłady wypowiedzi badanych dotyczące osobistych obaw, społecznego niezadowolenia, napięcia oraz spokoju i zadowolenia
1990-02-08
Autor: Beata Rolka-Jaworska
Wieś i problemy rolnictwa w opinii społecznej
Kafelek tematyczny komunikatu BD/21/5/90
Opinie o działaniach rządu w sprawach rolnictwa:
- Generalnie prowadzona polityka jest zła, spowodowała ona aktualne braki żywności
- Generalnie polityka obecnego rządu jest właściwa i nie jest przyczyną braków na rynku żywnościowym
- Trudno ocenić politykę obecnego rządu i jej wpływ na powstałe braki żywnościowe
- Aktualne braki żywnościowe nie są winą obecnego rządu, chociaż generalnie trudno ocenić prowadzoną przez niego politykę
- Aktualna polityka spowodowała braki żywności, generalnie trudno ją ocenić
- Aktualna polityka spowodowała braki żywności, ale generalnie jest ona właściwa
- Aktualne braki żywności nie są wina obecnego rządu, chociaż generalnie prowadzi niewłaściwą politykę
- generalnie rząd prowadzi właściwą politykę, ale trudno ocenić jej wpływ na braki żywności
- generalnie rząd prowadzi niewłaściwą politykę rolną, ale trudno obwiniać obecny rząd za powstałe braki /omówienie w tekście/
Opinie na temat wsi, rolnictwa i polityki rządu wobec producentów żywności:
- W naszym społeczeństwie nie ma szacunku, poważania dla pracy i zawodu rolnika
- Warunki życia i pracy na wsi są cięższe niż w mieście
- Ludziom na wsi żyje się lepiej niż ludziom w mieście
- Brak żywności na rynku, to wina złej polityki rolnej obecnego rządu
- Rząd prowadzi właściwą politykę rolną
- Aby zapewnić dostateczną ilość żywności, trzeba polskiemu rolnictwu zagwarantować więcej kredytów i środków produkcji
- Najlepszym sposobem rozwoju polskiej gospodarki jest postawienie na rolnictwo i inwestowanie w nie
- Mało wydajne, słabe gospodarstwa rolne muszą zbankrutować, a w ich miejsce powstać duże gospodarstwa farmerskie
- Ceny skupu produktów rolnych są dla rolników mało opłacalne
- Wysokie ceny żywności, to głównie wynik mało wydajnej pracy rolników
- Mamy wysokie ceny żywności, bo środki produkcji rolnej są drogie /tabela: ogółem i dla rolników indywidualnych/ oraz /tabela aneksowa/
1990-01-31
Autor: Grzegorz Szymaniuk
Opinia społeczna o PZPR w badaniach CBOS w latach 1984-1989
Kafelek tematyczny komunikatu AE/17/1/90
Czy, Pana zdaniem, działalność PZPR dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami?
- tak
- nie
- nie wiem
/omówienie w tekście/
OPINIE O SOCJALIZMIE
Czy chciałby Pan, aby świat zmierzał w kierunku socjalizmu w takiej formie jak w Polsce?
- zdecydowanie tak
- raczej tak
- raczej nie
- zdecydowanie nie
- trudno powiedzieć
/dane dla robotników z badań IV‘84, X‘84 i inteligencji z badań VI‘84, IX‘84/
Co należałoby zrobić przede wszystkim, żeby się w kraju poprawiło?
- zmienić ustrój
- zreformować system polityczny według zasady: "Socjalizm bez wypaczeń"
- zreformować gospodarkę
- zwiększyć zasięg i częstość konsultacji społecznych
/dane z badań XII‘84, VI‘85, III‘86/
Czy uważa Pan, że ustrój socjalistyczny przyniósł większości ludzi w Polsce same straty lub same korzyści?
- same korzyści
- więcej korzyści niż strat
- tyle samo korzyści co strat
- więcej strat niż korzyści
- same straty
- trudno powiedzieć
/tabela z badań I‘87, V‘87, VII‘89/
Na czym, Pana zdaniem, powinny polegać przemiany polityczne w naszym kraju?
- na reformie istniejącego w Polsce socjalizmu
- na wprowadzeniu całkowicie nowego socjalizmu
- na rezygnacji z ustroju socjalistycznego
- trudno powiedzieć
/omówienie w tekście/
Jaki jest, Pana zdaniem, stosunek większości społeczeństwa do niżej podanych zasad?
- kierowniczej roli PZPR
- sojuszu z ZSRR i państwami socjalistycznymi
- państwowej własności środków produkcji
- przewodniej roli klasy robotniczej
- gwarancji rodzinnej własności indywidualnych gospodarstw rolnych
/omówienie w tekście wg odpowiedzi: akceptuje w pełni lub z zastrzeżeniami, traktuje obojętnie, nie akceptuje i chciałaby zmienić, trudno powiedzieć/
OPINIE SPOŁECZNE NA TEMAT SYSTEMU POLITYCZNEGO I SPOSOBÓW SPRAWOWANIA WŁADZY
Jakie instytucje, osoby lub kręgi osób mają decydujący, faktyczny głos w sprawach kraju?
- KC PZPR, Biuro Polityczne, aparat partyjny, PZPR, partia
- rząd, premier, Rada Ministrów, ministrowie
- gen. W. Jaruzelski
- Sejm, Rada Państwa
/omówienie w tekście/
Sposoby wypracowywania decyzji w ważnych dla państwa kwestiach:
- ogólnonarodowe referendum
- dyskusja i rozstrzygniecie w Sejmie
- decyzja po dyskusjach między związkami zawodowymi a rządem
- decyzja po dyskusjach między związkami zawodowymi a partia i stronnictwami politycznymi
- rozstrzygnięcia zapadają po dyskusjach w ramach PRON
- dyskusje i rozstrzygnięcia są sprawą PZPR i stronnictw politycznych
- dyskusje i rozstrzygnięcia należą do PZPR
/omówienie w tekście/
Czy i jak często miewa Pan odczucie niedostatecznego wpływu na to, w jakim kierunku toczy się życie naszego społeczeństwa?
- tak, bardzo często
- dość często
- raczej rzadko
- bardzo rzadko
- nie
- trudno powiedzieć
/dane dla robotników z badań IV‘84, X‘84 i inteligencji z badań IV‘84, IX‘84/
Negatywny wpływ na rozwój Polski ma:
- silna kontrola aparatu administracji przez partię
- tłumienie krytyki
- nadużywanie władzy
/omówienie w tekście/
Ocena sposobu sprawowania władzy
- Istniejący w Polsce system władzy jest dobry i w zasadzie nie wymaga zmian
- Istniejący w Polsce system władzy jest w zasadzie dobry, choć pewne zmiany byłyby potrzebne
- Istniejący w Polsce system władzy wykazuje wiele nieprawidłowości. Konieczne są duże zmiany
- Istniejący w Polsce system władzy jest zły. Byłoby to z korzyścią dla wszystkich, gdyby go całkowicie zmienić /tabela wg badań I, III‘87; II, XI‘88; I, III‘89/
OPINIE O PZPR
Czy działalność ... dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami?
Ocena działalności instytucji i organizacji
- Rząd, Rada Ministrów
- Sejm
- Wojsko
- Senat
- PZPR
- Kościół
- Związki zawodowe skupione w OPZZ
- Opozycja - przeciwnicy PZPR
- "Solidarność"
/tabela wg zaufania i nieufności z badań VI‘85 - I‘90/
Dlaczego, Pana zdaniem, ludzie należą do PZPR?
- negatywne - dążą do zdobycia stanowisk i dochodów; chcą ułatwić sobie życie; bo istnieją naciski, żeby zapisywać się do PZPR
- pozytywne - chcą urzeczywistniać ideały, w które wierzą; chcą być aktywni w życiu społecznym i politycznym; przynależność do PZPR daje możliwość wpływu na życie społeczne i polityczne
- nie zawierające wyraźnej oceny - część z wyboru i wewnętrznej potrzeby, a część z myślą o korzyściach; większość dla kariery, ale część z przekonania; większość wierzy w ideały socjalistyczne, a część wstąpiła , bo musiała
/omówienie w tekście/
Na kogo PZPR może liczyć?
- na członków PZPR
- na część członków PZPR
- aparat partyjny
- wojsko i milicję
- ludzi na stanowiskach kierowniczych
- tych, którym dobrze się powodzi
- karierowiczów
- administrację
/omówienie w tekście/
1990-01-26
Autor: Tadeusz Cudnik
Panorama polityczna w społecznej świadomości
Kafelek tematyczny komunikatu BS/13/2/90
UKŁAD SIŁ
Na jaką partię lub związek głosowałby Pan, gdyby w najbliższą niedzielę odbyły się wybory do Sejmu i Senatu?
- Solidarność
- nie wiem
- inne partie i ugrupowania (w tym ZSL, SD, PZPR) /omówienie w tekście/
ORIENTACJA ‘‘PROSOLIDARNOŚCIOWA‘‘
Czy, Pana zdaniem, ich (osób, instytucji) działalność dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami?
- Sejm
- Senat
- Rząd
- NSZZ "Solidarność"
- OKP
- T. Mazowiecki
- L. Wałęsa
- A. Stelmachowski /omówienie w tekście/
ZAUFANIE A POPARCIE
PANORAMA POLITYCZNA
Czy już dziś w ramach solidarnościowego porządku rysują się jakieś istotne różnice orientacji politycznych - analiza czynnikowa:
- oceny sytuacji politycznej, gospodarczej i położenia materialnego ludzi
- oceny nastrojów społecznych
- deklarowane zaufanie do osobistości publicznych, instytucji i organizacji
- oceny aktualnych posunięć rządu
- miary poparcia organizacyjnego i wyborczego dla "Solidarności" /omówienie w tekście/
1. czynnik "fundamentalistyczno-teokratyczny", wyznaczony przez zaufanie do:
- prymasa J.Glempa
- Kościoła
- premiera T.Mazowieckiego
- L.Wałęsy
- NSZZ "Solidarność"
2. czynnik "anty-ancienregimowy", tworzony przez brak zaufania do:
- M. Rakowskiego
- A. Miodowicza
- PZPR
- OPZZ
- MO i SB
- Klubu Poselskiego PZPR
- wojska
3. czynnik "lękowo - katastroficzny", tworzą go negatywne przewidywania rozwoju sytuacji gospodarczej, materialnych warunków życia ludzi oraz sytuacji politycznej
4. czynnik "antysatelicki", wyznacza go brak zaufania do:
- Klubu Poselskiego SD
- Klubu Poselskiego ZSL
- SD
- ZSL
5. czynnik "legalistyczno - państwowy", tworzy go zaufanie do:
- Sejmu
- Senatu
- rządu
6. czynnik "materialno - egocentryczny"; jest wyznaczony przez negatywne oceny sytuacji gospodarczej kraju oraz materialnych warunków życia
7. czynnik "malkontencko - polityczny", tworzą go negatywne oceny aktualnej sytuacji politycznej
8. czynnik "antysolidarnościowy", wyznacza go niechęć do organizacyjnego wiązania się z "Solidarnością"
9. czynnik "tradycyjno - centrowy", wyznaczony przez zaufanie do marszałka Senatu
A. Stelmachowskiego i marszałka Sejmu M. Kozakiewicza
10. czynnik "organizacyjny", wyznaczony tylko przez poparcie organizacyjne dla "Solidarności"
WNIOSKI
1990-01-24
Autor: Zbigniew Maj
Nastroje społeczne w styczniu 1990 roku
Kafelek tematyczny komunikatu BD/12/2/90
Ocena sytuacji politycznej:
- bardzo dobra
- dobra
- dość dobra
- ani dobra, ani zła
- raczej zła
- zła
- bardzo zła
- trudno powiedzieć /tabela wg badań I‘89 - I‘90/
Ocena sytuacji gospodarczej:
- bardzo dobra
- dobra
- dość dobra
- ani dobra, ani zła
- raczej zła
- zła
- bardzo zła
- trudno powiedzieć /tabela wg badań I‘89 - I‘90/
Ocean warunków materialnych:
- bardzo dobre
- dobre
- dość dobre
- ani dobre, ani złe
- raczej złe
- złe
- bardzo złe
- trudno powiedzieć /tabela wg badań I‘89 - I‘90/
Przewidywany kierunek zmian sytuacji politycznej / gospodarczej / warunków materialnych:
- zdecydowanie się poprawi
- raczej się poprawi
- pozostanie bez zmian
- raczej się pogorszy
- zdecydowanie się pogorszy
- trudno powiedzieć /tabela wg badań I‘89 - I‘90/
Odczucia co do przyszłości kraju:
- Nadzieja
- Nadzieja, ale i obawa
- Obawa /tabela wg badań XI‘88, I,III, IV, VI, VII, IX, XI‘89; I‘90/
Czy, Pana zdaniem, w społeczeństwie naszym odczuwa się obecnie spokój i odprężenie, czy też raczej niepokój i napięcie?
- całkowity spokój
- raczej spokój
- pewne napięcie
- bardzo duże napięcie
- trudno powiedzieć /tabela wg badań XI‘88, I,III, IV, VI, VII, IX, XI‘89; I‘90/
Prognoza nastrojów w najbliższych miesiącach:
- będzie następowało uspokojenie
- nie będzie większych zmian
- będzie narastał niepokój, zwiększy się napięcie
- trudno powiedzieć /tabela wg badań XI‘88 - I‘90/
Jak oceniłby Pan obecne nastroje wśród ludzi, z którymi styka się Pan na co dzień w zakładzie pracy, środowisku zamieszkania?
- ogólne odprężenie i zadowolenie, wiara, że będzie lepiej
- pewne odprężenie i zadowolenie, że jest trochę lepiej
- rezygnacja i pogodzenie się z losem
- lęk, obawa co przyniesie przyszłość, niepewność jutra
- ogólne niezadowolenie, niewiara w jakąkolwiek poprawę
- określiłbym to inaczej
- trudno powiedzieć /tabela wg badań XI‘88 - I‘90/
Tabele aneksowe
Tabela 9.
Ocena aktualnej i przyszłej sytuacji gospodarczej
Ocena aktualnej i przyszłej sytuacji materialnej ludności
1990-01-24
Autor: Gustaw Borowski
Społeczeństwo wobec nowej sytuacji rynkowej w styczniu ‘90
Kafelek tematyczny komunikatu BD/11/1/90
SPOŁECZNE REAKCJE NA WZROST CEN
Reakcje społeczeństwa na podwyżki cen oraz własne reakcje respondentów:
- oburzenie
- rezygnacja
- obojętność
- zrozumienie /tabela wg badań IV‘86, IV‘87, II‘88, I‘90/ oraz /tabela aneksowa/
Własne reakcje na podwyżki cen:
- oburzenie
- rezygnacja
- obojętność
- zrozumienie
- inne /tabela wg badańIV‘86, IV‘87, II‘88, I‘90/ oraz /tabela aneksowa/
Motywy rządu wprowadzenia podwyżek cen.
Rząd podwyższa ceny, aby:
- zasłonić własną nieudolność
- nie dopuścić do kolejek, pustych sklepów
- dostosować ceny do rzeczywistych kosztów produkcji
- zdobyć pieniądze na własne cele /tabela wg badań Iv‘86, II‘88, IX‘89, I‘90/
Przyczyny rezygnacji rządu z kontroli cen:
- poprawienie sytuacji na rynku
- zasłonięcie własnej nieudolności
- dostosowanie cen do rzeczywistych kosztów produkcji
- zdobycie pieniędzy na własne cele /tabela aneksowa/
OCENA SYTUACJI NA RYNKU - ZAOPATRZENIE, POZIOM CEN
Zaopatrzenie w I ‘89.
- Artykuły żywnościowe
- Artykuły odzieżowe
- Artykuły i sprzęt dla wyposażenia domu
- Leki i środki higieny
- Używki
- Paliwa
- Środki produkcji rolnej /tabela wg odpowiedzi: poprawa, bez zmian, pogorszenie, brak zdania/
Oceny cen:
- Artykuły żywnościowe
- Artykuły odzieżowe
- Artykuły i sprzęt dla wyposażenia domu
- Leki i środki higieny
- Używki
- Paliwa
- Środki produkcji rolnej /tabela wg odpowiedzi: skandalicznie wysokie, wysokie ale do przyjęcia, nie takie wysokie, właściwe, zbyt niskie/
PRZEWIDYWANE TYPY SPOŁECZNYCH ZACHOWAŃ W TRUDNEJ SYTUACJI MATERIALNEJ - OBRONA BUDŻETÓW DOMOWYCH
Przewidywane reakcje pracowników na pogarszanie się warunków życia:
- Poszukają dodatkowego źródła zarobkowania
- Będą oszczędzać, lepiej gospodarować pieniędzmi, mniej ich wydawać
- Będą naciskać na swoich przełożonych, aby podnieśli zarobki
- Rozejrzą się za nową, lepiej płatną pracą
- Można się spodziewać najgorszego
- Będą domagać się od związków zawodowych załatwienia podwyżki płac
- Będą narzekać, złorzeczyć na rząd
- Będą w swoim zakładzie pracować tak, aby więcej zarobić
- Będą domagać się od związków zawodowych zorganizowania strajków i protestów
- Będą pocieszać się, że nie jest tak źle
- Będą organizować "dzikie" strajki i demonstracje
- Będą silniej popierać organizacje i partie występujące przeciw rządowi
- Powstaną nielegalne organizacje polityczne
- Wzrośnie poparcie dla "Solidarności" i nielegalnych organizacji /tabela wg badań I‘90, I‘89, VII‘87/
Odczuwane dolegliwości
Brak:
- towarów i pieniędzy
- bardziej pieniędzy niż towarów
- bardziej towarów niż pieniędzy
- Brak dolegliwości
- brak zdania /tabela wg badań II‘86, XI‘88, III‘89, XI‘89, I‘90/ oraz /tabela aneksowa/
Opinie o stanie własnych finansów
Pieniędzy:
- wystarczy, może się nawet nieco zaoszczędzi
- wystarczy, choć ledwo, ledwo
- zabraknie, trzeba będzie sięgnąć do oszczędności
- zabraknie, trzeba będzie pożyczyć
- brak opinii /tabela wg badań XI‘89, I‘90/ oraz /tabela aneksowa/
Czy w styczniu będzie Pan zmuszony:
- ograniczać ilość kupowanej żywności
- poszukiwać tańszej żywności
- ograniczać kupowanie odzieży
- ograniczać wydatki na kulturę (czasopisma, kino, teatr)
- korzystać z wcześniej zgromadzonych oszczędności
- podejmować dodatkową pracę, szukać dodatkowych źródeł dochodu
- korzystać z pomocy rodziny
- pożyczać pieniądze "na życie"
- wyprzedawać rzeczy wartościowe
- ubiegać się o zasiłki, zapomogi
- korzystać z posiłków wydawanych przez opiekę społeczną lub organizacje charytatywne
- rezygnować z zakupu tzw. używek: kawy, papierosów, alkoholu
- zrezygnować z wyjazdu na wypoczynek, wczasy
- ograniczać korzystanie z samochodu /tabela; na pewno tak, raczej tak, raczej nie, na pewno nie, trudno powiedzieć/ oraz /tabela aneksowa/
Tabele aneksowe
1990-01-24
Autorzy: Elżbieta Gorajewska-Mieciek, Beata Rolka-Jaworska
 
 
 
 
 

CBOSTRENDY Wyniki badań

 
 
 
Przejdź do pkjpaPKJPA        Projekty EFSEFS        Przejdź do portalu Badania WyborczeBadania wyborcze
 
 
 
 
 
 
 
 
Logo CBOS
 
Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
ul. Świętojerska 5/7 00-236 Warszawa
tel. 22 625 76 23 e‑mail: info@cbos.pl
NIP: 5262135442 REGON: 012908368 KRS: 0000070275
Przejdź na górę Przewiń do góry